Die ochtendgekte aan de schoolpoort. Iedereen is gehaast, arriveert tegelijkertijd en staat verkeerd geparkeerd want er is te weinig plaats. Gevaarlijk. Bij de laatste bel doen we het allemaal nog eens opnieuw. Niet meteen het voorbeeld of de omgeving die we willen voor de kleintjes in onze maatschappij. Sensibiliseringscampagnes voor een gezondere en veiligere schoolomgeving proberen het aloude, duurzame alternatief te herintroduceren: te voet of met de fiets naar school. Zo’n acties richten zich echter vaak tot de ouders en schieten hun doel voorbij. Niet mama of papa zijn het doelpubliek, wel de kinderen. De overweldigende opkomst tijdens de klimaatmarsen dit voorjaar toonde nochtans aan dat onze kinderen ook bekommerd zijn om het milieu, veiligheid en hun toekomst. Ook tijdens sommige kindergemeenteraden is veiligheid aan de schoolpoort één van de agendapunten.
Big bucks voor een veiligere schoolomgeving
Om gezinnen te stimuleren om mee te werken aan een veilige schoolomgeving, liet Bonheiden zich inspireren door Kinderen Baas, het 26ste stripverhaal van Jommeke waarin de kinderen het voortouw nemen in plaats van de ouders. De gemeente koos om de kinderen aan te spreken en sensibiliseren via het digitaal beloningssysteem buck-e. Daarmee verdienen lagereschoolkinderen virtuele munten of bucks telkens wanneer ze te voet of met de fiets naar school gaan. De bucks worden verzameld op een bankkaartje waarmee de leerlingen betalen bij gemeentelijke activiteiten, zoals kermis, het zwembad, de schaatsbaan, de binnenspeeltuin, of lokale handelaren – à la het systeem van maaltijdcheques.
Aan de hand van een RFID-tag die op de boekentas of fiets van de leerlingen hangt, detecteert een scanner aan de schoolpoort wie te voet of met de fiets naar school komt. Alle gegevens die door de scanners worden gecapteerd, worden verzameld op het dataplatform van myCSN. Vervolgens berekent een algoritme het aantal bucks per fietsrit of wandeling die de leerling heeft verdiend. Er wordt onder andere rekening gehouden met de afstand tussen thuis en de school, de weersomstandigheden en de seizoenen.
Leerlingen verzamelen virtuele munten of bucks op een bankkaartje telkens wanneer ze te voet of met de fiets naar school gaan. Ze kunnen de verdiende digitale munten verzilveren bij gemeentelijke activiteiten of bij deelnemende lokale handelaars.
Hard- en software voor de toekomst
Buck-e is dus een combinatie van hard- en software. De geïntegreerde blockchaintechnologie garandeert niet alleen een nauwkeurige registratie, ze zorgt er ook voor dat er in de toekomst andere applicaties kunnen worden bijgebouwd. Via de buck-e app krijgen de lagereschoolkinderen een overzicht van hun gespaarde puntensaldo, het aantal afgelegde kilometers, of hoeveel brandstof hun ouders al hebben gespaard. De gemeente krijgt dan weer dashboards over het aantal deelnemers, het aantal gewandelde en gefietste kilometers, de CO2-besparing, enzovoort.
Via de buck-e app zien de leerlingen hun gespaarde puntensaldo, het aantal afgelegde kilometers, of hoeveel brandstof hun ouders al hebben gespaard. De gemeente krijgt dan weer dashboards over het aantal deelnemers, het aantal gewandelde en gefietste kilometers, de CO2-besparing, enzovoort
Het dashboard houdt de gemeente op de hoogte van geboekte resultaten, ook per school.
Positieve beloning als succesformule
Door de leerlingen mee te betrekken in het verhaal van een veiligere en gezondere schoolomgeving, krijgen ze de kans om ook hun steentje bij te dragen. Onderlinge competitiedrang zorgt ervoor dat ze zo veel mogelijk bucks willen sparen. En voor een ijsje op de kermis of een ploeterpartij in het zwembad overtuig je je ouders toch met plezier om de auto thuis te laten? Dat blijkt toch uit de cijfers: 500 van de 800 schoolgaande kinderen in het kleuter- en basisonderwijs namen deel en het aantal Bonheidense leerlingen die naar school wandelt of fietst steeg van 12 naar 62 procent. Op een jaar tijd werden zo 146.000 kilometers aan autoritten uitgespaard en bijna 30 ton minder CO2 uitgestoten.
Het initiatief dat een merkbare verbetering van de luchtkwaliteit, veiligheid en mobiliteit in de schoolomgeving opleverde, begint ook weerklank te vinden in andere gemeenten, zoals Peer, Koksijde, Izegem en Schelle. Misschien moeten we vaker de Kinderen Baas maken?
