De burger speelt een steeds belangrijkere rol bij het inrichten van slimme steden. Dat is niet altijd zo geweest en er is nog een lange weg te gaan. Karl-Filip Coenegrachts, oprichter en directeur van citiesofpeople.com,  beaamt dat het concept smart cities al sterk veranderd is sinds zo’n tien jaar geleden, toen hij verantwoordelijk was voor de (IT-)strategie van Gent. “In samenwerking met Pieter Ballon, professor aan de VUB en directeur Smart Cities bij imec, werkte ik toen aan een project dat eigenlijk technisch georiënteerd was. Smart cities werden gezien als een afzetmarkt voor technologiebedrijven die in steden vooral een nieuwe inkomstenbron zagen. Dat moest toch anders kunnen, slimme steden kunnen namelijk niet bestaan zonder slimme burgers. Daarom spreek ik nu over cities of people: steden van de toekomst door en voor de mens.”

Steden van de toekomst via samenwerking
“Een smart city moet het leven van haar burgers zo aangenaam mogelijk te maken. Camera’s die goed controleren en sensoren die van alles vastleggen, zijn interessant maar onvoldoende. We moeten namelijk vooraf betere afspraken maken hoe we zullen omgaan met die informatie. Opdat een stad of gemeente de belangen van haar burgers daarbij voorop kan plaatsen, is het belangrijk om gericht samen te werken met meerdere partijen. Technologie is slechts een hulpmiddel, geen doel op zich”, aldus Coenegrachts.

Om langetermijnoplossingen voor alle uitdagingen van steden te vinden, hebben we duurzame samenwerkingsverbanden nodig.” Die bestaan volgens Coenegrachts uit vier pilaren. Men gebruikt hiervoor de term Quadruple Helix: de academische wereld, technologiebedrijven, de overheid en de burger. Die burger is vrij nieuw in het verhaal en werd in het verleden vaak over het hoofd gezien. Echte co-creatie werkt echter alleen met de burger erbij. Nog belangrijker in dit verband is dat het vooral gaat om informatie over burgers die wordt bijgehouden, dus het is uiterst belangrijk om hem erbij te betrekken.

Karl-Filip Coenegrachts: “Smart cities werden gezien als een afzetmarkt voor technologiebedrijven. Dat moest toch anders kunnen. Daarom spreek ik nu over cities of people: steden van de toekomst door en voor de mens.”

 

De Quadruple Helix
Sommige steden zetten in op een app of een gadget, iets fancy waarmee ze kunnen uitpakken. Ze kiezen voor technologie en pas nadien zoeken ze naar een probleem dat daarmee kan worden opgelost. Dergelijke projecten zijn bovendien dikwijls kleinschalig. “Steden denken nog te weinig in termen van de Quadruple Helix, benutten daardoor hun budgetten niet optimaal en hebben niet voldoende nagedacht over welke informatie ze echt nodig hebben. Wanneer de vier partijen samen rond de tafel zitten, bundelt u de krachten en de beschikbare middelen. Zo komt u tot samenwerkingsverbanden die anders niet tot stand zouden komen. Om het leven van de burger gemakkelijker te maken en niet aan privacy in te boeten, is het cruciaal om een langetermijnvisie te formuleren en die te vertalen naar een strategie waar iedereen achter kan staan. We moeten samen zoeken naar oplossingen en dan pas kiezen voor technologie.”

De Vlaamse overheid maakt al budgetten vrij voor de Quadruple Helix: de beleids- en beheercyclus (BBC) is een regelgeving voor de strategische planning en het financieel beheer van de lokale besturen. “Dit beleid is zeker een eerste stap in de juiste richting”, vult Coenegrachts aan.

Hello Jenny
Een samenwerking tussen de vier voornoemde partijen is vrij uniek in Europa, maar kent in verschillende Vlaamse steden al succes. Het Gentse Hello Jenny is een project tussen onder meer de stad Gent, de Gentse universiteit, City of People en de burger. Slimme technologie moet via een buddy-systeem de vereenzaming bij ouderen tegengaat. “We zagen een probleem en sloegen de handen in elkaar om het aan te pakken. Dankzij de samenwerking kwamen er pijnpunten en mogelijkheden naar boven die anders over het hoofd zouden zijn gezien”, legt Coenegrachts uit.

Hello Jenny

Met behulp van een houten babbelbox , probeert het Gentse project ‘Hello Jenny’ vereenzaming bij ouderen te bestrijden.

“Het blijft moeilijk om iedereen erbij te betrekken omdat onze maatschappij er voornamelijk op gericht is om zo efficiënt mogelijk taken uitvoeren. Die manier van denken maakt samenwerkingsverbanden helaas minder toegankelijk.” Toch zijn er tal van samenwerkingsinitiatieven in Vlaanderen, zoals bijvoorbeeld s-Lim. In samenspraak en in co-creatie met alle partijen moeten we zorgen voor betere, transparante beslissingen maken voor smart cities waarbij de burger en het maatschappelijke belang echt voorop staan”, besluit Coenegrachts.

Bitnami